तथ्य र तथ्याङ्कसँग खेल्न सक्ने क्षमतालाई विश्लेषणात्मक-तार्किक क्षमता भनिन्छ । यो क्षमता राम्रो भएका मानिसहरू कुनैपनि विषयमा तर्क दिन सक्ने, हिसाबकिताब र सुत्रहरूसँग काम गर्न सक्ने, प्राप्त तथ्य, तथ्याङ्क र सूचनालाई विश्लेषण गर्न सक्ने र विचार विमर्श गरी समस्याको समाधान प्रभावकारी रूपले गर्न सक्छन् । तथ्याङ्क (data) केलाएर आकलन गर्ने, पैसाको हर हिसाब राख्ने, योजना बनाउने र कार्यान्वयन गर्ने जस्ता कामको अग्र पङ्तिमा यो क्षमता भएका व्यक्तिहरू पाइन्छन् । कुनैपनि बिषयवस्तुमा तर्क वितर्क गर्ने काममा यस्ता व्यक्तिहरू अब्बल हुन्छन् । त्यसैगरी कुनैपनि कामको कारण र प्रभाव सम्बन्ध (cause-effect relationship) हेर्ने काम गर्ने व्यक्तिहरूमा पनि यो क्षमता उच्च रहेको हुन्छ । उदाहरणको लागि गणित विज्ञ, लेखापाल, वैज्ञानिक, कम्प्युटर विज्ञ, अनुसन्धानकर्ता, आदिमा विश्लेषणात्मक-तार्किक क्षमता प्रवल रहेको हुन्छ ।